W dniach 21 - 23 kwietnia br. odbyła się II Konferencja Górnośląskiego Konsorcjum Bibliotek Naukowych pod hasłem " Biblioteka elektroniczna dzisiaj" poświęcona doświadczeniom wykorzystania baz danych na CD-ROM w sieciach komputerowych.

Pierwsza konferencja pod tym samym tytułem odbyła się w dniach 18 - 20 marca 1996 roku i połączona była z inauguracją systemu sieciowego ropowszechniania baz danych na CD-ROM w Bibliotece Uniwersytetu Śląskiego. Była jednocześnie zakończeniem realizacji projektu "Restrukturyzacja oddziałów informacji naukowej" w ramach programu TEMPUS PHARE. Biblioteki trzech uczelni: Uniwersytetu Śląskiego, Akademii Ekonomicznej w Katowicach i Uniwersytetu Opolskiego wspólnie z bibliotekami uniwersyteckimi w Trewirze, Tours i ULB w Brukseli, utworzyły w 1995 roku konsorcjum, które uzyskało grant na na ten cel. ( Informację o I Konferencji znaleźć można po adresem: http: //www. bg. us. edu. pl/frames. htm).

W 1997 roku do konsorcjum zaproszono nowych partnerów: - Bibliotekę Śląskiej Akademii Medycznej, Bibliotekę Politechniki Opolskiej, Instytut Śląski w Opolu i Główny Instytut Górnictwa w Katowicach oraz trzech nowych partnerów zagranicznych w Madrycie i w Londynie. Poszerzone konsorcjum uzyskało kolejny grant Fundacji PHARE, tzw. Compact Measures Grant, którego relizacja przewidziana jest na 1999 rok. Koordynatorem projektu, podobnie jak poprzednio jest Biblioteka Uniwersytetu Śląskiego, a trudną rolę kontraktora wzięła na siebie ponownie Biblioteka Akademii Ekonomicznej w Katowicach. Zgodnie z ustalonymi przez Fundację priorytetami obecny projekt zakłada :

- przysposobienie i szkolenie użytkowników systemów sieciowego rozpowszechniania baz danych na CD-ROM,

- przygotowanie materiałów szkoleniowych i prezentacji dla jednostek zainteresowanych sieciowym udostępnianiem baz,

- tzw. mobility, czyli wymianę osobową z bibliotekami partnerskimi w Madrycie i w Londynie

- upowszechnianie osiągnięć i doświadczeń na forum krajowym i w krajach partnerskich.

Jednym z punktów realizowanego programu jest właśnie zorganizowanie omawianej konferencji.

Rolę gospodarza obecnej konferencji pełniła Biblioteka Akademii Ekonomicznej w Katowicach, w której odbywały się główne obrady z udziałem partnerów zagranicznych. Pierwsze dwa dni obrad miały miejsce kolejno w Bibliotece Politechniki Opolskiej i Bibliotece Śląskiej Akademii Medycznej.

Podczas trzech dni wygłoszono 25 referatów, niektóre dostępne pod adresem http: //www. bg. us. edu. pl

Generalnie można wyróżnić kilka grup zagadnień poruszanych w referatach.

Wymienię najważniejsze, uwzględnione przez większość autorów.

- znaczenie baz bibliograficznych dla rozwoju nauki,
- szkolenie użytkowników baz,
- współpraca bibliotek w sieciowym rozpowszechnianiu baz oraz pozyskiwania licencji,
- systemy do sieciowego udostępniania baz.

Ożywioną dyskusję wywołał szczególnie referat Pana Prof. Rackiego, który przedstawił wykorzystanie baz ISI do badań naukometrycznych i ich znaczenia w ocenie dorobku instytucji naukowych przez KBN. Autor zwrócił uwagę, ze wyniki tych badań muszą podlegać weryfikacji przez ekspertów z danej dziedziny wiedzy. Postulował również zmianę kierunków działań bibliotek z "pasywnych " ośrodków informacji w aktywne ośrodki dokumentacji i badań, które tworzą własne bazy.

Pani Ewa Krysiak z Biblioteki Narodowej przedstawiając realizację Projektu CDROMWAN podkreśliła inspirującą rolę I Konferencji Górnośląskiego Konsorcjum Bibliotek Naukowych. Było to jakby nawiązaniem do referatu p. Barbary Zajączkowskiej, która zwróciła uwagę na konieczność spojrzenia przez wszystkich partnerów konsorcjum na pracę "swoich" bibliotek z innej perspektywy. Nauczenia się myślenia kategoriami konsorcjum w czasie opracowywania aplikacji, do ostatniego dnia realizacji programu i... na przyszłość. Bo program Tempus zakończył się, a konsorcjum trwa i wspólnie podejmuje różne działania choćby w zakupie licencji.

Niewątpliwie należy podkreślić, że prawie we wszystkich referatach zwrócono uwagę na ważność szkolenia użytkowników baz. Uznano to za jedno z najważniejszych zadań biblioteki oraz warunek posiadania przez bibliotekę elektronicznych źródeł informacji. Element filozoficznej zadumy wniósł referat p. Jana Kozłowskiego z KBN sytuujący problem baz danych w historycznym kontekście rozwoju cywilizacyjnego, a obecnie w relacji środowisko (bibliotekarze W. D) oraz urzędnicy i politycy.

Podsumowaniem idei konferencji oraz wszystkich wypowiedzi może być fragment z opracowanego w 1994 r. tzw. Raportu Bangemanna przytoczony w referacie Pani Jolanty Szlemień z Instytutu Ciężkiej Syntezy Organicznej :

"kraje, które pierwsze wejdą w erę społeczeństwa informacji zbiorą największe żniwo. To one wyznaczą drogę dla innych. Natomiast te kraje, które będą zwlekać, lub podejmą działania połowiczne, mogą w czasie krótszym od dziesięciolecia stanąć w obliczu załamania się inwestycji i kryzysu na rynku pracy".

Na zakończenie chcę przytoczyć zdarzenie, które potwierdza jak bardzo zmieniły się biblioteki i pojęcia jakimi posługują się bibliotekarze. Otóż obecny na konferencji dziennikarz z radia, po wysłuchaniu pierwszych referatów poprosił o dodatkowe wyjaśnienia, ponieważ niedokładnie rozumiał ich treść, a poza tym ani raz nie padło słowo "książka", co budziło jego zdziwienie, biorąc pod uwagę uczestników spotkania.

Uwaga: Dyskusja poświęcona problematyce konferencji odbywa się pod adresem: conf_off@figaro. ae. katowice. pl