SIEDMIOLECIE OGRODÓW MINERWY

Minerwa, staroitalska bogini literatury, nie starzeje się, lecz jej ogrody - owszem. Te ogrody, które kwitną w naszym uniwersytecie, mają już siedem lat. Z okazji ich siedmiolecia odbyła się na Wydziale Filologicznym sesja naukowa zorganizowana przez Zakład Historii Literatury Średniowiecza i Renesansu. Sesja związana z jubileuszem tego Zakładu zatytułowana właśnie Viridaria Minevae Septennia (Siedmiolecie Ogrodów Minerwy) rozpoczęła się o godz. 9- tej w środę 28 października w Sali Rady Wydziału przy Placu Sejmu Śląskiego 1.

Wszystkich gości, przyjaciół, sympatyków przywitał prof. dr hab. Jan Malicki, kierownik Zakładu Historii Literatury i Średniowiecza i Renesansu. Wprowadzeniem do referatów i odczytów był krótki zarys historii Zakładu, w którym prof. dr hab. Jan Malicki przedstawił niezwykle obfity dorobek naukowy pracowników naukowych kierowanej przez siebie placówki, wymieniając ważniejsze publikacje adiunktów: dr. Teresy Banasiowej, dr. Dariusza Rotta oraz dr. Piotra Wilczka. Profesor zapoznał również słuchaczy z doktorantami, przedstawiając krótko ich sylwetki naukowe, oraz dorobek. Wszystkim, którzy niedowierzali okrągłości jubileuszu, Profesor przypomniał dzieje "siódemki" i jej magicznej mocy. Już starożytni Grecy dobrze byli obeznani z faktem, iż panta filebdoma - wszystko lubi siódemkę. Było bowiem siedem cudów świata, siedem cnót chrześcijańskich, siedem grzechów głównych, siedem miast, które rywalizowały ze sobą o miejsce urodzenia Homera, było i siedem sztuk wyzwolonych, siedmiu królów w starożytnym Rzymie, siedem wzgórz, na których położony jest tenże Rzym, siedem córek miał Atlas z Plejoną - siedem nimf, zwanych Plejadami. Także poetycka Plejada, jako stowarzyszenie szesnastowiecznych poetów francuskich - to również siedem wielkich nazwisk. Siódemek zatem sporo i wymieniać można by długo.

Pierwsza część konferencji to wystąpienia adiunktów dra Dariusza Rotta, poświęcone historii recepcji oraz kolejnych wydań i opracowań dzieła Daniela Vettera o Islandii, dr Teresy Banasiowej - dotyczące topiki funeralnej u Jana z Czarnolasu. Następnie głos zabrali doktoranci. Pierwszy referat mgr Beaty Łukarskiej dotyczył średniowiecznego toposu, tak zwanej compassio Mariae, czyli współcierpienia z Maryją, a rzecz oparta była na zachowanych łacińskich średniowiecznych tekstach z Biblioteki na Jasnej Górze. Duże zainteresowanie słuchaczy wzbudził referat mgr. Adama Regiewicza pt. Civitas diaboli. Referent omówił w nim główne herezje średniowieczne. Mgr Jadwiga Budzyńska-Daca mówiła o retoryce i filozofii w kontekście dzieł staropolskiego pisarza, filozofa i arystotelika - Sebastiana Petrycego z Pilzna. Tutaj pojawiła się słynna i do dziś inspirująca metafora Zenona z Kition na Cyprze (IV/III w. przed Chr. ): dialektyka to pięść, retoryka zaś to otwarta dłoń. Metafizycznym zagadnieniom z pogranicza literatury barokowej i teologii potrydenckiej, sztuce umierania (ars moriendi) i sztuce życia (ars vivendi), poświęciła swoje wystąpienie mgr Agnieszka Sikora, która interesuje się zapomnianym pisarzem Pawłem Simplicjanem. Mgr Ewa Zyska mówiła o nieznanych faktach z życia Jana Potockiego, autora Rękopisu znalezionego w Saragossie, a także nieznanej szerszemu gronu czytelników korespondencji z Josephem de Maistre'm, wielce osobliwą postacią francuskiej filozofii, apostołem najzaciętszego dogmatyzmu w średniowiecznym stylu, zwolennika katolicyzmu, opartego na trzech filarach: papieżu, królu i kacie. Inny charakter miał tekst przedstawiony przez mgr Grażynę Sobiecką. Dotyczył bowiem rekonstrukcji dziejów Śląskiej Opery w świetle zachowanych, ale wciąż niezbadanych dokumentów. Następnie głos zabrali dyskutanci, m. in. prof. dr hab. Antoni Czyż.

Druga część uroczystości jubileuszowej oraz konferencji odbyła się w Pszczynie. Tam, korzystając z gościnności właściciela Artystycznej Oficyny Drukarskiej, jak również gospodarza tzw. zabytkowej Izby u Telemanna - pana Aleksandra Spyry, miały miejsce jeszcze dwa wystąpienia. W iście barokowej atmosferze, której udziela osiemnastowieczny wystrój Izby u Telemanna, nadwornego muzyka jednego z najwybitniejszych mecenasów kultury na Górnym Śląsku - Erdmanna II Promnitza, wystąpiła mgr Izabela Kaczmarzyk z referatem o zachowanych kodeksach i książkach siedemnastowiecznego śląskiego polemisty luterańskiego - Adama Gdacjusza. O siedemnastym wieku i Śląsku mówił też mgr Zbigniew Kadłubek w swoim referacie o zapomnianym wrocławskim poecie Henryku Mühlpforcie i jego łacińskiej Kanikule, która przypomina Kanikułę innego wielkiego poety barokowego - Jana Andrzeja Morsztyna.

Materiały pokonferencyjne - jako swoiste spicilegium - wśród których pojawią się także teksty tych autorów, którzy na sesję jubileuszową Zakładu Historii Literatury Średniowiecza i Renesansu nie dotarli - ukażą się w tomie pt. Viridaria Minervae Septennia. Będzie to okazja do sięgnięcia po najnowsze publikacje dla odbiorców zainteresowanych kręgiem zagadnień literatury staropolskiej lub problematyki związanej z literaturą dawną na Śląsku, a także - być może - inspirująca do wspomnień książka jubileuszowa. Do jej lektury zachęcać będzie cień czarnoleskich lip (niekoniecznie w Czarnolesie, lecz w Katowicach wokół Biblioteki Śląskiej, gdzie zostały niedawno posadzone) lub jakiegoś innego drzewa z ogrodu Minerwy.