Trzy lata temu dowiedzieliśmy się, że Uniwersytet Śląski w Katowicach wraz z sześcioma innymi uczelniami będzie tworzyć prestiżowy uniwersytet europejski w ramach sojuszu Transform4Europe (T4EU). Był to początek intensywnej pracy, której efektem miały być m.in. wspólna oferta studiów, wzmocniona mobilność kadry i osób studiujących, nowe projekty badawcze, a także silna współpraca z regionami uczelni tworzących międzynarodowe konsorcjum. Dziś wiemy już, że projekt będzie kontynuowany przez kolejne cztery lata, a zakończenie jego pierwszej fazy stanowi doskonałą okazję do podsumowań.

Sojusz T4EU umożliwia nawiązanie współpracy, która pozwala realizować wspólne inicjatywy

Wzmocnienie pozycji europejskich uczelni

Uniwersytety europejskie zaczęły powstawać w 2019 roku dzięki finansowemu wsparciu Komisji Europejskiej. Celem konkursu było wzmocnienie pozycji europejskich uczelni na arenie międzynarodowej poprzez intensywną wymianę akademicką oraz dzięki nowoczesnemu kształceniu i wykorzystaniu potencjału badawczego. Od samego początku, już na etapie rozmów z przedstawicielami innych uczelni, w prace nad projektem uniwersytetu europejskiego T4EU zaangażowali się prof. dr hab. Tomasz Pietrzykowski, prorektor ds. współpracy krajowej i międzynarodowej UŚ, oraz dr hab. Małgorzata Myśliwiec, prof. UŚ, politolożka i pełnomocniczka dziekana ds. współpracy międzynarodowej na Wydziale Nauk Społecznych. Liderka projektu T4EU ze strony naszej uczelni w jednym z wywiadów podkreślała wtedy, że powinniśmy postrzegać tę współpracę nie tylko jako szansę, lecz również jako przygodę. Jednym z kluczowych zadań było projektowanie wspólnej edukacji mającej kształcić przyszłych przedsiębiorców wiedzy, ale nie byłoby to możliwe, gdyby nie współpraca z ludźmi z innych uczelni. A to oznaczało wiele spotkań, rozmów i podróży, którym towarzyszyła niejedna przygoda. Ludzie rzeczywiście się polubili, dzięki czemu współpraca, choć wymagająca wielu kompromisów, była z pewnością przyjemniejsza.

Sojusz T4EU oznaczał przede wszystkim nowe możliwości dla osób studiujących, które mogły uczestniczyć w kursach i zajęciach na różnych uczelniach oraz poznawać nowych ludzi podczas wyjątkowych wydarzeń. W ciągu trzech lat zorganizowane zostały zimowe i letnie kursy przygotowane przez wszystkie uczelnie sojuszu, odbyły się także cztery edycje semestralnej oferty kursów na poziomie licencjackim. Udostępnione zostały trzy kursy specjalistyczne dla szerszego grona odbiorców w ramach Course offer for lifelong learners.

Spotkania na żywo i online

Jedną z najbardziej emocjonujących inicjatyw były spotkania podczas tygodni mobilności T4EU Week, na żywo, w różnych częściach Europy. W ciągu jednego tygodnia członkowie społeczności akademickiej wszystkich uczelni sojuszu mogli się lepiej poznać podczas warsztatów, koncertów, zajęć czy wycieczek. Pilotażowa edycja odbyła się w maju 2022 roku na Uniwersytecie Śląskim w Katowicach, rok później gospodarzami T4EU Week były wszystkie uczelnie sojuszu.

Możliwość poznania ludzi i regionów dawał również Festiwal Kultury Europejskiej, zorganizowany po raz pierwszy w 2022 roku w Kownie, a następnie, rok później, na Uniwersytecie Śląskim w Katowicach. To wtedy podczas uroczystego koncertu zorganizowanego w Akademii Muzycznej im. Karola Szymanowskiego w Katowicach odbyło się premierowe wykonanie hymnu T4EU. Muzykę skomponował dr Adrian Robak, prof. UŚ, natomiast autorką wiersza Spiritus movens była dr Joanna Soćko, także z UŚ.

Naukowcy i przedstawiciele sfery biznesu spotykali się w ramach Open Dual Lectures – wykładów dla szerokiego grona odbiorców, poświęconych najważniejszym i najciekawszym wyzwaniom cywilizacyjnym Europy. Zorganizowane zostały dwie Szkoły Przedsiębiorczości (Entrepreneurial School) dla osób studiujących na uczelniach T4EU oraz trzy konferencje naukowe dla doktorantów i doktorantek. Wykładowcy akademiccy mogli prowadzić zajęcia w innych uczelniach sojuszu w ramach inicjatywy Chair Exchange, a kadra administracyjna poszerzała swoje kompetencje dzięki webinarom z cyklu Professional Development Training. Ciekawe pomysły rodziły się w ramach inicjatywy Stakeholder Challenge. Przedsiębiorcy rzucali wyzwanie, a międzynarodowe zespoły studentek i studentów wspólnie wypracowywały rozwiązanie.

Dwukrotnie odbyły się międzynarodowe konferencje z cyklu Innovative Teaching Conference Inno-Methods, które służyły prezentacji innowacyjnych metod nauczania. W ramach wydarzenia rozstrzygnięte zostały także dwa konkursy dla nauczycieli akademickich stosujących najciekawsze pomysły w praktyce. W gronie laureatów Innovative Teaching Award dwukrotnie znalazły się przedstawicielki Wydziału Nauk Społecznych UŚ. W pierwszej edycji doceniona została dr Monika Frania, prof. UŚ, w drugiej – dr Magdalena Christ.

Po raz pierwszy w tym roku zorganizowany został Science Slam, czyli wyjątkowa forma komunikacji naukowej na żywo, której celem jest przedstawienie swoich zainteresowań naukowych w przystępny i atrakcyjny sposób, a o zwycięstwie decyduje publiczność słuchająca wystąpienia. Jedną z pięciu uczestniczek była dr Ewa Wylężek z Wydziału Humanistycznego UŚ, która zajęła 2. miejsce.

T4ERI, Active Class oraz projekty NAWA

Sojusz T4EU umożliwiał nawiązanie współpracy, która pozwalała realizować inne wspólne inicjatywy. Jedną z nich był projekt „Active Class – Activating Students in Online Classes”. W jego realizację zaangażowały się trzy uczelnie partnerskie, a celem była aktywizacja osób studiujących biorących udział w zajęciach online. Liderem przedsięwzięcia był Uniwersytet Śląski, a funkcję koordynatorki ze strony naszej uczelni pełniła dr Renata Jankowska, prof. UŚ.

Nasza uczelnia pełniła także funkcję lidera w trzech innych projektach dofinansowanych przez Narodową Agencję Wymiany Akademickiej. NAWA Partnerstwo Strategiczne – Stronger Together to współpraca trzech uczelni, polskiej, litewskiej i włoskiej, dzięki której będą m.in. prowadzone wspólne badania w obszarze nauk o polityce i administracji oraz nauk przyrodniczych. Projekt NAWA Welcome to Poland – First Step to Silesia pozwolił na wymianę doświadczeń między pracownikami administracyjnymi uczelni zajmującymi się obsługą studentów cudzoziemców. Wreszcie realizowany od 2023 roku projekt NAWA – Wsparcie dla Ukrainy – All for One ma na celu wsparcie działań na rzecz wspólnoty akademickiej Państwowego Uniwersytetu w Mariupolu. W projektach NAWA rolę kierowniczki pełniła dr hab. Małgorzata Myśliwiec, prof. UŚ.

Uniwersytet europejski T4EU sprzyjał także nawiązywaniu współpracy badawczej. Jedna z inicjatyw realizowanych przez wszystkie uczelnie sojuszu to projekt „Transform 4 European Research and Innovation” (T4ERI), w ramach którego tworzony był europejski ekosystem badań i innowacji. Projekt ten uzyskał prawie 2 mln euro dofinansowania w ramach konkursu Horyzont 2020 SwafS (Science with and for Society). Funkcję koordynatora ze strony UŚ pełnił dr hab. Damian Guzek, prof. UŚ.

T4EU – prezydencja Uniwersytetu Śląskiego

Podsumowania najważniejszych działań podejmowanych w ramach międzynarodowej współpracy miały miejsce podczas Strategic Assemblies w Uniwersytecie Kraju Saary w Niemczech. Dwukrotnie organizowane spotkania były także okazją do rozmów o tym, co nas czeka w kolejnej odsłonie projektu. Kontynuacja prac sojuszu wiąże się m.in. z wprowadzeniem prezydencji jako elementu uzupełniającego system zarządzania projektem. Pierwszą uczelnią, która przyjęła tę funkcję, jest Uniwersytet Śląski w Katowicach. Prezydencja będzie sprawowana pod przewodnictwem rektora UŚ prof. dr. hab. Ryszarda Koziołka.

T4EU w pigułce

Sojusz Transform4Europe na początku tworzyło siedem uczelni: Uniwersytet Kraju Saary (Niemcy, lider konsorcjum), Uniwersytet Śląski w Katowicach (Polska), Uniwersytet w Alicante (Hiszpania), Estońska Akademia Sztuk Pięknych w Tallinnie (Estonia), Uniwersytet Sofijski im. św. Klemensa z Ochrydy (Bułgaria), Uniwersytet w Trieście (Włochy) oraz Uniwersytet Witolda Wielkiego w Kownie (Litwa). W maju 2022 roku ogłoszona została informacja o rozszerzeniu sojuszu o trzy nowe uczelnie partnerskie: Universidade Católica Portuguesa (Portugalia), Uniwersytet Primorska (Słowenia) i Uniwersytet im. Jeana Monneta (Francja). Państwowy Uniwersytet w Mariupolu został partnerem stowarzyszonym konsorcjum.

W latach 2020–2023 ponad 400 osób reprezentujących różne społeczności akademickie T4EU odwiedziło Uniwersytet Śląski w Katowicach. Z naszej uczelni do krajów partnerskich pojechało w tym czasie ponad 200 osób, które brały udział w spotkaniach i wydarzeniach organizowanych w ramach prac konsorcjum. Realizacja wszystkich inicjatyw nie byłaby możliwa, gdyby nie zaangażowanie kadry i osób studiujących ze wszystkich uczelni sojuszu. Uniwersytet T4EU zarządzany jest przez Komitet sterujący oraz członków i członkinie Zarządu we współpracy z Radą Studencką T4EU. W ramach konsorcjum powstało także pięć wspólnych wirtualnych biur zajmujących się m.in. mobilnością osób studiujących i kadry akademickiej, rozwojem pracowników i pracowniczek oraz komunikacją. Nowością od 2023 roku będzie funkcja sekretarza generalnego koordynującego prace konsorcjum i reprezentującego sojusz w kontakcie z instytucjami Unii Europejskiej.

Wszystkich zainteresowanych udziałem zarówno w znanych, jak i nowych inicjatywach uniwersytetu europejskiego T4EU zachęcamy do odwiedzania strony www.transform4europe.eu oraz polubienia fanpejdży sojuszu na Instagramie i Facebooku.