Projekt "Slavic network" narodził się w związku z wstąpieniem do Unii Europejskiej krajów słowiańskich. Nowe możliwości wzajemnych kontaktów gospodarczych, turystycznych, naukowych i edukacyjnych wymusiły konieczność komunikacji we wszystkich językach tej grupy oraz stworzyły szansę promocji języków słowiańskich wśród innych krajów UE.

Od lewej: Prorektor UŚ ds. Nauki i Informatyzacji prof. dr hab. Wiesław Banyś, dziekan Wydziału Filologicznego prof. dr hab. Piotr Wilczek, Konsul Generalny Republiki Czeskiej w Katowicach Josef Byrtus, prezydent Katowic Piotr Uszok

Na Wydziale Filologicznym odbyła się 24-26 maja konferencja zamykająca ostatni etap realizacji projektu promującego języki i kulturę słowiańską "Slavic network". Na spotkaniu obecni byli m.in.: Konsul Generalny Republiki Czeskiej dr inż. Josef Byrtus, prezydent Katowic Piotr Uszok, Prorektor prof. dr hab. Wiesław Banyś, dziekan Wydziału Filologicznego prof. dr hab. Piotr Wilczek, prof. dr hab. Władysław Lubaś. W konferencji uczestniczyli przedstawiciele wszystkich grup partnerskich, m.in. z Uniwersytetu im. Komenskiego w Bratysławie, Uniwersytetu w Ljubljanie, Uniwersytetu w Sofii, Uniwersytetu im. Palackiego w Ołomuńcu, bułgarskiego radia oraz Uniwersytetu im. M. Lutra w Halle. Spotkanie prowadziła profesor UŚ dr hab. Ewa Jaskóła, kierownik Zakładu Dydaktyki Literatury Polskiej, koordynator projektu.

Prorektor prof. dr hab. Wiesław Banyś podkreślił znaczenie i wagę projektu w aspekcie priorytetów przyjętych przez Unię Europejską, w której nie można narzekać na brak różnorodności kultur, natomiast pod względem jedności wciąż jest wiele do zrobienia. - Dlatego mam nadzieję - podkreślił Prorektor - że podjęte działania sprzyjać będą osiągnięciu konsensusu nie tylko na płaszczyźnie naukowej. To program na wiele lat, dlatego zachęcam do jego kontynuacji.

Dziekan Wydziału Filologicznego prof. dr hab. Piotr Wilczek wyraził zadowolenie z faktu, że tak wartościowy projekt, jakim jest "Slavic Network", jest realizowany w Uniwersytecie Śląskim i to na Wydziale Filologicznym, który w realizacji takich programów ma tradycje i bardzo duże możliwości.

- Cieszę się, że ta nasza wielojęzyczność jest wzmacniana przez przyjaciół z Czech, Słowacji, Bułgarii, Słowenii, że języki te są promowane - podsumował dziekan. - Realizacja tego projektu zaowocowała wieloma korzyściami, jedną z nich jest wieloaspektowa współpraca, m.in. z panią prof. Marią Sobotkovą z Uniwersytetu w Ołomuńcu. Te nasze często rozproszone wysiłki w zakresie popularyzacji języków słowiańskich znalazły miejsce w ramach unijnego projektu, w ten sposób prowadzimy naszą prawdziwą regionalną politykę językową, integracyjną, zbliżającą narody słowiańskie, które bardzo często chętniej współpracują z narodami niesłowiańskimi niż między sobą. Dzięki takim projektom możemy wzajemnie pogłębiać naszą wiedzę o swoich kulturach i pokazać słowiańską siłę w Europie.

Prezydent Katowic Piotr Uszok podziękował za podjęcie tak cennej inicjatywy i podkreślił jak wielkie znaczenia dla przyszłości mają więzi międzyludzkie.

- Obserwuję to na przykładzie naszego miasta - powiedział - gdzie coraz częściej dokonują się wymiany młodzieży między Polską, Słowacją, Czechami. Upowszechnianie języków słowiańskich sprzyja nawiązywaniu trwałych i cennych więzi. To w przyszłości zaowocuje nie tylko poprawą stosunków społecznych, oddziaływać będzie także w istotny sposób na gospodarkę.

Recenzent projektu, prof. dr hab. Władysław Lubaś, zauważył, że zachęca on do uczenia się zaledwie pięciu języków słowiańskich, pomijając jakże ważną grupę wschodnio- i południowosłowiańską. Wyraził nadzieję, że program ma charakter pilotażowy i już wkrótce zostanie uruchomiony jego kolejny etap. Powstanie nowych państw, rozpad Związku Radzieckiego czy silnie skonfliktowane Bałkany wymagają działań upowszechniających znajomość języków słowiańskich sąsiadów, z którymi do niedawna żyli we wspólnocie.

- Chodzi o to - stwierdził prof. W. Lubaś - aby na przykład młody Rosjanin zrozumiał, że języki białoruski czy ukraiński są w równym stopniu piękne, jak jego rodzimy. Zrealizowany projekt w sferze dydaktycznej może przywrócić wspólnotom językowym często utraconą świadomość historycznego pokrewieństwa etnicznego.

W wyniku jego realizacji została zbudowana strona internetowa, składająca się z 10 modułów prezentujących sytuacje komunikacyjne. Pokazane są tam podobieństwa i różnice językowe, promujące multilingwialne poznawanie języków słowiańskich. Każdy moduł zawiera teksty eksponujące specyfikę tradycji danego kraju. Linki na stronie tworzą sieć hipertekstów kulturowych. Promocję medialną wzmocniło radio bułgarskie (12 audycji promocyjnych oraz wywiady) szczególnie w okresie kolejnych rocznic przystąpienia do UE krajów słowiańskich.

Uczestnicy projektu dokonali prezentacji swoich dokonań, ilustrując je pokazem stron internetowych i zamieszczonych tam nowości, przypomnieli programy i akcje promocyjne zorganizowane w ich krajach, imprezy rocznicowe z wykorzystaniem radio-mostu, okazjonalne audycje radiowe. Polską stronę internetową prezentowały dr hab. Bernadeta Niesporek-Szamburska i dr hab. Jolanta Tambor.

- Projekt nie służy uczeniu języków słowiańskich. Dlatego też stosujemy nazwę moduły, a nie lekcje, aby uniknąć dydaktycznej terminologii - przypomniała dr hab. Jolanta Tambor - Nasz program służy promocji, wskazuje podobieństwa, różnice, cytuje ciekawostki, słowem zachęca do tego, abyśmy porozumiewali się przy pomocy naszych języków, nie angielskiego, ponieważ jesteśmy jedną potężną rodziną językową.

Prof. Maria Sobotkova z Uniwersytetu im. Palackiego w Ołomuńcu, udzieliła krótkiej wypowiedzi GU UŚ

- Realizacja projektu zbliża się ku końcowi. Strony internetowe, które opracowaliśmy w naszym czeskim zespole będą funkcjonowały u nas do września, później przejmie je Uniwersytet Śląski i mam nadzieję, że przetrwają dziesięciolecia. To co zrobiliśmy jest zaledwie pierwszym krokiem i choć trwał on blisko trzy lata, stanowi trwałą podstawę. Korzystają z tych stron przede wszystkim studenci i naukowcy ale sądzę, że najważniejszym adresatem są slawiści rozproszeni na całym świecie. Pragnęlibyśmy aby dotarły wszędzie tam, gdzie są żywe języki, które promujemy. Na strony zaglądają w Tokio, Ameryce... To najlepiej uwidacznia fakt, że istniejemy i, mam nadzieję, że tworzymy tradycję tego odbioru. Moim marzeniem jest, abyśmy poszerzyli działania o tereny na wschód od Polski, czyli Rosję i Ukrainę. Język angielski bardzo mocno zadomowił się w naszym życiu, podobnie jak kiedyś łacina. Nie możemy tylko narzekać, że nas dominuje i przenika do rodzimych języków, musimy coś zrobić w obronie naszej kultury. Maleje motywacja do nauki języków sąsiadów, a to bardzo źle. W miejscowościach przygranicznych dzieci uczą się obu języków, ale im dalej w głąb kraju, tym bardziej ten program zanika - zakończyła prof. Sobotkova.

O tym jak Słowianie potrafią szybko nawiązać kontakt najlepiej świadczył występ zespołu "Katowice", który poderwał z miejsc wszystkich gości i słuchaczy, żadna bariera językowa nie przeszkodziła we wspólnych śpiewach.

Projekt po zakończeniu będzie upowszechniany w akcjach promocyjnych. Pierwsza z nich planowana jest w Sofii (listopad 2007), kolejne w 2008 roku; strona internetowa będzie aktywna po zakończeniu projektu (31.10.2007) ze zwróceniem uwagi na zapisy w chat-roomie, oraz na wyniki testu, który zostanie zamieszczony w części prezentującej języki słowiańskie. Metoda multilingwalna, wypracowana w trakcie tworzenia strony internetowej, będzie upowszechniana w grupach studentów uczących się języków i kultur poszczególnych krajów partnerskich.