III. Działalność dydaktyczna oraz sprawy studenckie

W roku akademickim 2000/2001 prowadzono w ramach dziesięciu Wydziałów oraz sześciu jednostek międzywydziałowych studia stacjonarne pięcioletnie magisterskie i dwustopniowe na 29 kierunkach, studia trzyletnie zawodowe (licencjackie) na 9 kierunkach oraz dwuletnie uzupełniające studia magisterskie dla absolwentów trzyletnich studiów zawodowych i Nauczycielskich Kolegiów Języków Obcych. Ponadto prowadzono studia zaoczne i wieczorowe (odpłatnie) na 17 kierunkach oraz trzyletnie studia zawodowe (licencjackie), a także magisterskie studia uzupełniające dla absolwentów studiów zawodowych, Studiów Nauczycielskich i absolwentów Nauczycielskich Kolegiów. Na szczególną uwagę zasługuje działalność Międzywydziałowych Indywidualnych Studiów Humanistycznych (MISH) oraz Międzywydziałowych Studiów Matematyczno-Przyrodniczych (MISMP). Taka forma studiów jest odpowiedzią Uczelni na rosnące aspiracje edukacyjne młodzieży.

Na podkreślenie zasługuje również wprowadzenie na kierunkach: biologia, fizyka, matematyka, bibliotekoznawstwo i informacja naukowo techniczna, filologia polska, filologia: angielska, słowiańska, klasyczna, języki południowo i zachodniosłowiańskie, kultura i literatura brytyjska i amerykańska, język biznesu, geografia, geologia, politologia, filozofia oraz historia - Europejskiego Systemu Transferu Punktów (ECTS). Obecnie trwają przygotowania do wprowadzenia ECTS na pozostałych kierunkach studiów. Ponadto kierunki: fizyka, filologia polska, filologia angielska, socjologia, filozofia oraz historia zostały poddane ocenie jakości kształcenia przez Zespół Oceniający składający się ze specjalistów z zakresu danego kierunku kształcenia powołany przez Komisję Akredytacyjną Konferencji Rektorów Uniwersytetów Polskich i uzyskały akredytacje. W najbliższym czasie ocenie jakości kształcenia zostanie poddany kierunek: biologia.

Uczelnia kształci obecnie na wszystkich typach studiów 39 452 studentów, w tym na studiach stacjonarnych 17 365, a na studiach zaocznych i wieczorowych 22 087 (w roku ubiegłym studiowało łącznie 37 935 studentów). Uczelnia kształci również 104 obywateli innych państw.

W roku akademickim 2000/2001 - o miejsca na studiach stacjonarnych ubiegało się 15 184 kandydatów, spośród których na I rok studiów magisterskich i zawodowych zostało przyjętych 4 300, a na studia magisterskie uzupełniające 1 058. Na studia zaoczne i wieczorowe zgłosiło się 9 250 kandydatów - na studia magisterskie i zawodowe przyjęto 5 456, natomiast na studia uzupełniające 3 079.

Dużym zainteresowaniem na studiach stacjonarnych cieszyły się następujące kierunki:

  • reżyseria - 11,0 kandydata na jedno miejsce,
  • psychologia - 9,0 kandydata na jedno miejsce,
  • filologia słowiańska i języki południowo i zachodniosłowiańskie - 8,1 kandydata na jedno miejsce.
  • informatyka - 8,0 kandydata na jedno miejsce,
  • filologia angielska oraz kultura i literatura brytyjska - 7,5 kandydata na jedno miejsce,
  • pedagogika - 7,3 kandydata na jedno miejsce,
  • realizacja obrazu filmowego, telewizyjnego i fotografia - 7,0 kandydata na jedno miejsce,
  • prawo - 6,4 kandydata na jedno miejsce,
  • język hiszpański - 5,9 kandydata na jedno miejsce,
  • politologia - 5,6 kandydata na jedno miejsce.

Uniwersytet co roku wzbogaca swoją ofertę edukacyjną. W roku akademickim 1999/2000 wprowadzono nowe formy i kierunki (specjalności) kształcenia: pedagogika wczesnoszkolna z językiem angielskim - stacjonarne studia zawodowe, filozofia - stacjonarne magisterskie studia uzupełniające, socjologia o specjalności zarządzanie pracą socjalną dla absolwentów licencjackich studiów o kierunku zarządzanie i marketing realizowanych w Szkole Zarządzania UŚ oraz absolwentów licenckickich studiów socjologicznych o specjalności: praca socjalna - zaoczne magisterskie studia uzupełniające, realizacja obrazu filmowego, telewizyjnego i fotografia - stacjonarne magisterskie studia uzupełniające oraz w Filii UŚ, w Cieszynie: etnologia - zaoczne studia magisterskie i pedagogika o specjalności: edukacja religijna - stacjonarne i zaoczne studia magisterskie.

W roku akademickim 2000/2001 również wprowadzono nowe formy i kierunki (specjalności) kształcenia: kultura i literatura krajów niemieckiego obszaru językowego - stacjonarne studia magisterskie, zarządzenie i marketing - stacjonarne i zaoczne studia magisterskie uzupełniające, pedagogika zdrowia - stacjonarne i zaoczne studia magisterskie, filologia włoska - studia magisterskie uzupełniające, język hiszpański - zaoczne studia zawodowe oraz zaoczne magisterskie studia uzupełniające w zakresie politologii.

Poza studentami studiów dziennych, zaocznych, wieczorowych - Uczelnia kształci obecnie także 3 187 słuchaczy studiów podyplomowych na 10 wydziałach oraz w Szkole Zarządzania, Kolegium Języka Biznesu, Międzynarodowej Szkole Nauk Politycznych, Ośrodku Dokumentacji i Studiów Europejskich oraz Szkole Języka i Kultury Polskiej UŚ. Oferta edukacyjna studiów podyplomowych Uniwersytetu z roku na rok się poszerza. Obecnie istnieje 80 studiów podyplomowych. Na szczególne podkreślenie zasługuje prowadzenie Studiów Pedagogicznych dla Nauczycieli Języka Angielskiego, Studiów Podyplomowych Integracji Europejskiej oraz Polsko-Francuskich Podyplomowych Studiów Problemów Związanych z Wejściem Polski do Unii Europejskiej.

Od powstania Uczelni w 1968 roku opuściło ją 79 990 absolwentów, w tym po studiach dziennych 44 507.

Liczba studentów w roku akademickim 2000/2001

Wydział Studia dzienne Studia zaoczne Studia wieczorowe Razem
Matematyki, Fizyki i Chemii 1 759 400 191 2 350
Prawa i Administracji 1 436 7 223 0 8 659
Biologii i Ochrony Środowiska 664 467 0 1 131
Nauk o Ziemi 1 037 1 088 0 2 125
Filologiczny 3 581 1 649 173 5 403
Nauk Społecznych 2 469 3 597 0 6 066
Techniki 968 846 0 1 814
Pedagogiki i Psychologii 1 774 1 770 407 3 951
Radia i Telewizji 166 472 0 638
Szkoła Zarządzania 366 605 0 971
Międzynarodowa Szkoła Nauk Politycznych 104 0 0 104
MISH 101 0 0 101
MISMP 31 0 0 31
Śląska Międzynarodowa Szkoła Handlowa 50 0 0 50
Kolegium Języka Biznesu 428 0 172 600
RAZEM KATOWICE 14 934 18 117 943 33 994
Filia w Cieszynie 2 431 3 027 0 5 458
OGÓŁEM UCZELNIA 17 365 21 144 943 39 452


Sporządzono na podstawie sprawozdania GUS S-10

Studenci ogółem w latach 1998-2001

Studenci ogółem w latach 1998-2001

Studenci studiów dziennych w latach 1998-2001

Studenci studiów dziennych w latach 1998-2001

Studenci studiów zaocznych i wieczorowych
w latach 1998-2001


Studenci studiów zaocznych i wieczorowych  w latach 1998-2001

Studenci I roku studiów dziennych, zaocznych
i wieczorowych w latach 1998-2001


Studenci I roku studiów dziennych, zaocznych i wieczorowych  w latach 1998-2001

Studenci studiów podyplomowych w latach 1998-2001

Studenci  studiów podyplomowych w latach 1998-2001



Pomoc materialna

Pomoc materialna pochodząca ze środków budżetowych przeznaczona dla studentów studiów dziennych Uniwersytetu Śląskiego obejmuje następujące świadczenia:

  • stypendium socjalne, kierowane do osób będących w trudnej sytuacji materialnej,
  • stypendium specjalne, dla studentów niepełnosprawnych,
  • stypendium za wyniki w nauce, które może otrzymać student po ukończeniu I roku studiów, mający odpowiednio wysoką średnią ocen i znajdujący się w liczbie 25% najlepszych studentów wydziału,
  • zapomoga dla studenta, który z przyczyn losowych znalazł się przejściowo w trudnej sytuacji materialnej,
  • dopłata do zakwaterowania w domach studenckich i dopłata do obiadów w stołówkach studenckich realizowane w formie ulgowych cen,
  • dopłata do zakwaterowania i wyżywienia w obiektach innych niż domy i stołówki studenckie.

Dwa ostatnie świadczenia nie funkcjonują w naszej uczelni ze względu na wystarczającą liczbę miejsc w stołówkach i w akademikach.

Studenci, którzy osiągnęli średnią ocen nie niższą niż 4,50, a ponadto posiadający szczególne osiągnięcia naukowe mogą po ukończeniu II roku ubiegać się o stypendium Ministra Edukacji Narodowej. W październiku 2000 r. stypendia te otrzymało 17 studentów naszej uczelni (o 4 więcej niż w poprzednim roku akademickim), a ich miesięczna wysokość wynosiła 850,00 zł.

W roku akademickim 1999/2000 przyznano 3354* stypendia za wyniki w nauce i 1404* stypendia socjalne. Wzrost w stosunku do poprzedniego roku akademickiego średnio o ok. 9%. Tendencja wzrostowa liczby stypendiów za wyniki w nauce w stosunku do liczby stypendiów socjalnych daje się zauważyć już od roku 1999 i jest ona zgodna z preferencjami przyjętymi przez władze Uczelni oraz samorząd studencki.

Stypendia specjalne przyznano podobnie jak w ubiegłym roku 59* studentom niepełnosprawnym, a ich wysokość, uzależniona od stopnia niepełnosprawności, wynosiła od 186,00 do 232,00 zł (kwoty tych świadczeń do końca 2000 r. były opodatkowane). Liczba zapomóg ustaliła się w latach 1996-1998 na względnie stałym poziomie - średnio ok. 420 rocznie, ze spadkiem do 251* w roku akademickim 1998-1999 i 313* w roku akademickim 1999-2000. Niezmiennie od października 1997 r. zapomoga przyznawana przez dziekana wynosi do 130,00 zł, a rektor może podwyższyć ją do 250,00 zł., zaś w przypadkach szczególnych (ciężka choroba studenta, kosztowna rehabilitacja, zakup sprzętu lub pomocy naukowych ułatwiających studiowanie studentowi niepełnosprawnemu) nawet do wysokości poniesionych i udokumentowanych wydatków.

W roku 2000 uczelnia uruchomiła nową, również w skali kraju, formę pomocy finansowej dla studentów - stypendia dla szczególnie uzdolnionych absolwentów szkół średnich, którzy będąc laureatami bądź finalistami olimpiad przedmiotowych lub też posiadaczami matury międzynarodowej, zostali przyjęci na pierwszy rok studiów w UŚ z pominięciem postępowania kwalifikacyjnego. Stypendia te, finansowane z własnych środków uczelni, przyznano w 2000 r. 20 studentom, a ich kwoty kształtowały się w granicach 280,00-330,00 zł.

Domy studenckie

W roku 2000 dysponowaliśmy 3612* miejscami w 13 akademikach, co pozwoliło zapewnić miejsce wszystkim zainteresowanym studentom. W końcu grudnia 2000 liczba wolnych miejsc znacznie przekroczyła 200. Ta nienotowana wcześniej liczba została spowodowana z jednej strony mniejszą liczbą studentów zamiejscowych, z drugiej - wprowadzonym w roku 1999 zróżnicowaniem odpłatności w zależności od dochodów rodziny studenta, tj. 50%, 70% i 80%. I tak, w roku akademickim 1999/2000, liczba studentów płacących 50% stanowiła ok. 62,13 %, 70% - 18%, a 80% - 17,13% ogółu mieszkańców DS. Łączne wpływy z opłat za rok 2000 przy zróżnicowanej odpłatności wyniosły ponad 3 260 000,00 zł, natomiast przy odpłatności wyłącznie 50% zamknęłyby się kwotą ok. 2 700 000,00 zł. A zatem, pomimo zmniejszenia zainteresowania zamieszkiwaniem w akademikach, uzyskaliśmy nadwyżkę ok. 560 tys. zł. Miejsca niewykorzystane przez studentów uczelnia udostępniła na okresowe wynajmy gościnne, co również w sposób znaczący zasiliło fundusz stypendialny. Ponadto w marcu 2000 r. w porozumieniu z samorządem studenckim wprowadzono odpłatność za drugie miejsce w pojedynczo zajmowanym pokoju. Studenci mają zatem alternatywę: dokwaterowanie albo samodzielne zamieszkiwanie za znacząco większe pieniądze. Zmieniony został także termin płatności za akademik, z końca miesiąca na jego 15. dzień. Nie zawsze wzbudza to akceptację wszystkich studentów, jednak zdecydowanie pomogło w egzekwowaniu należności i tym samym umożliwiło sprawniejsze zarządzanie funduszem pomocy materialnej.

Żywienie

Uniwersytet Śląski zapewnia studentom możliwość korzystania z czterech stołówek studenckich (w tym jednej w Cieszynie), dysponujących w 2000 roku łącznie 1000* miejsc konsumpcyjnych; a także dwoma bufetami wydającymi obiady dowożone z katowickiej stołówki przy Al. Roździeńskiego. Placówki te (bez stołówki cieszyńskiej) wydały studentom studiów dziennych UŚ łącznie 410 543 obiadów dotowanych przez uczelnię, o 14,6% więcej w porównaniu z rokiem 1999. Dziennie wydawano średnio 2 464* takich obiadów. Ceny posiłków wykazywały naturalną tendencję wzrostową wynikającą z ruchu cen żywności i nośników energii, ciągle jednak były bardzo przystępne. Średnia cena obiadu studenckiego wynosiła na koniec roku 4,07 zł, zaś przeciętna dopłata uczelni 2,57 zł. Łączne dopłaty brutto za cały rok wyniosły 1 087 774,06 zł. Oprócz dotowanych stołówek, na znakomitej większości wydziałów oraz w osiedlach akademickich funkcjonują na zasadach rynkowych liczne bufety, bary, kawiarenki i punkty gastronomiczne.

Opieka zdrowotna

Zgodnie z ustawowym obowiązkiem, uczelnia zgłasza do ubezpieczenia zdrowotnego nie ubezpieczonych z innego tytułu studentów i słuchaczy studiów doktoranckich będących obywatelami polskimi i zamieszkujących na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, którzy ukończyli 26 rok życia oraz tych, którzy nie ukończyli 26 lat i nie pozostają na wyłącznym utrzymaniu osoby ubezpieczonej. Na koniec 2000 r. liczba zgłoszonych do ubezpieczenia zdrowotnego studentów i słuchaczy studiów doktoranckich wyniosła 342. Koszty poniesione przez uczelnię na powyższe ubezpieczenie wyniosły 28 615,00 zł i zostały w całości zrefundowane przez Ministerstwo Edukacji Narodowej. W 2000 roku zebrano i przekazano do Śląskiej Regionalnej Kasy Chorych dane osobowe 1198 studentów, należących do innych kas chorych, by umożliwić im korzystanie z opieki zdrowotnej w miejscu odbywania nauki.

Kandydaci na studia, studenci oraz słuchacze studiów doktoranckich, którzy w trakcie praktycznej nauki zawodu są lub będą narażeni na działanie czynników szkodliwych, uciążliwych lub niebezpiecznych dla zdrowia, zgodnie z obowiązującymi przepisami zostali objęci badaniami z zakresu medycyny pracy. Wymóg ten dotyczy 5 wydziałów, a objętych nimi w roku 2000 zostało 1399 kandydatów na studia, 1587 studentów studiów dziennych, 1136 studentów studiów zaocznych i wieczorowych oraz 12 doktorantów. Powyższe badania są dla studentów bezpłatne, a ich koszty pokrywa uczelnia, uzyskując następnie refundację z Wojewódzkiego Ośrodka Medycyny Pracy. Łączna kwota należna za badania wyniosła w 2000 roku 172.879 zł i została w całości zrefundowana, jakkolwiek konieczne były interwencje władz i administracji Uniwersytetu u władz samorządowych województwa.

Działalność studencka

W roku 2000 liczba zarejestrowanych uczelnianych organizacji studenckich, tj. kół naukowych, artystycznych i sportowych, zbliżyła się do 80. Faktycznie funkcjonowało ok. 50 kół organizujących konferencje i obozy naukowe, publikujących i prowadzących działalność artystyczną. Dotacja uczelni na działalność kół i organów samorządu studenckiego wyniosła ok. 200 tys. zł. Ponadto uzyskano znaczące fundusze od kontrahentów uczelni, w tym kilkadziesiąt tysięcy złotych od firmy ubezpieczającej studentów. Podziału wszystkich wymienionych środków pomiędzy poszczególne podmioty dokonuje Uczelniana Rada Samorządu Studenckiego. Wyróżniające się przedsięwzięcia mogły liczyć na wsparcie z rezerwy Prorektora ds. Studenckich i Finansowych, a także na dotacje celowe MEN. W roku 2000 kwota przyznana przez ministerstwo na realizację ośmiu zadań wyniosła 34 tys. zł. Wśród studentów działają również stowarzyszenia, nie będące częścią struktur Uniwersytetu. Trzeba wśród nich wymienić tradycyjnie obecne AZS, NZS i ZSP, a z młodszych m. in. Europejskie Stowarzyszenie Młodzieży Akademickiej AEGEE, Europejskie Stowarzyszenie Studentów Prawa "EL§A", Katolicki Związek Akademicki "Gaudeamus" i Towarzystwo Wspierania Niezależnych Inicjatyw Studenckich.

* - dane ze sprawozdania dla GUS według stanu na 30 listopada 2000 r.