Jest dla mnie ogromnym zaszczytem i wyróżnieniem pełnienie funkcji laudatora w uroczystości nadania godności doktora honoris causa Uniwersytetu Śląskiego jednemu z najwybitniejszych uczonych, światowej sławy informatykowi Profesorowi Janowi Węglarzowi, członkowi rzeczywistemu Polskiej Akademii Nauk, dyrektorowi Instytutu Informatyki Politechniki Poznańskiej.

Działalność naukowa Profesora Jana Węglarza rozpoczęła się w latach 70., kiedy zaczyna się intensywny rozwój informatyki na świecie i w Polsce. Rozwój technologii informatycznych wiązał się z nowymi możliwościami wykorzystania sprzętu informatycznego, zapotrzebowaniem na kadrę dobrze wyszkolonych informatyków i rozwój nauk informatycznych. Wiele środowisk naukowych uznawało informatykę jako narzędzie i rzemiosło, nie uznając jej jako dyscypliny naukowej. Profesor J. Węglarz był jednym z tych uczonych, który potrafił wykazać, że informatyka jest samodzielną dyscypliną naukową, mającą dobre podstawy naukowe i szerokie zastosowania. Tym podstawom naukowym informatyki poświęcone są najważniejsze prace Profesora, dotyczące problemów szeregowania zadań i rozdziału zasobów, przy czym przez zadania rozumie się ogólnie pojmowane czynności, a przez zasoby dowolne środki (np. ludzie, maszyny, materiały, pieniądze), o które współubiegają się zadania, które w danej chwili mogą być realizowane (na kolejność wykonywania zadań mogą być nałożone różnego typu ograniczenia).

Ogólnie biorąc, problem polega na takim sterowaniu przydziałem zasobów (które zwykle są ograniczone) pomiędzy zadania, by pewien zbiór zadań został wykonany jak najefektywniej z punktu widzenia danego kryterium (zbioru kryteriów). Są to najczęściej problemy optymalizacyjne, wielokryterialne, których rozwiązanie jest problemem bardzo złożonym i należącym do zadań NP-trudnych.

W zakresie tej problematyki Profesor uzyskał szereg oryginalnych wyników szeroko cytowanych i rozwijanych w kraju i za granicą. Do najważniejszych z nich należą:

• zbadanie własności czaso-optymalnych sterowań zbiorem zadań dla różnych modeli postaci: "prędkość wykonywania zadania - ilość zasobu",
• wprowadzenie kategorii zasobów podwójnie ograniczonych i przebadanie wpływu ograniczenia zużycia zasobu na własności sterowań czasowo-optymalnych,
• sformułowanie i porównanie podejścia jedno- i dwuetapowego szeregowania zadań podzielnych na maszynach równoległych,
• opracowanie i przebadanie algorytmów przydziału pamięci w systemach wieloprocesorowych ze wspólną stronicowaną pamięcią,
• sformułowanie problemów szeregowania zadań wieloprocesorowych i podanie pierwszych wyników w tym zakresie,
• sformułowanie modeli dyskretno-ciągłych problemów szeregowania i podania ogólnej metodyki ich rozwiązywania,
• przebadanie stosowalności modeli i algorytmów dyskretno-ciągłych do rozdziału zasobów w środowisku metakomputera oraz w elastycznych systemach produkcyjnych.

W ostatnich latach Profesor J. Węglarz zainicjował badania w zakresie wielokryterialnych problemów zarządzania zasobami w systemach typu grid i współredagował dla wydawnictwa Kluwer pierwszą w literaturze światowej monografię poświęconą zarządzaniu zasobami w tych systemach.

Wyniki uzyskane przez Profesora zostały opublikowane w 15 monografiach wydanych przez najlepsze wydawnictwa naukowe: Baltzera, Elseviera, Kluwera, Springera, PWN i WNT oraz w ponad 250 artykułach opublikowanych m.in. w takich czasopismach rangi światowej, jak: ACM Transactions on Mathematical Software, Annals of Operations Research, CABIOS, Computer Networks, Discrete Applied Mathematics, Discrete Mathematics, European Journal of Operational Research, IEEE Transactions on Computers, IEEE Transactional Systems, Man and Cybernetics, International Journal Production Research, Information Processing Letters, Journal of Computational Biology, Management Science, RAIRO Ricerca Operativa oraz w czołowych czasopismach polskich.

Problematyka ta, rozwijana przez wiele lat przez Profesora J. Węglarza, jest do dzisiaj wiodąca w wielu ośrodkach krajowych i światowych. O ogromnym znaczeniu wyników uzyskanych przez Profesora J. Węglarza świadczy zarówno niezwykle szybki rozwój naukowy (pracę doktorską obronił trzy lata po ukończeniu studiów, stopień doktora habilitowanego otrzymał trzy lata później, tytuł profesora uzyskał w wieku 36 lat, a mając 44 lata został członkiem Akademii Nauk), jak i uznanie międzynarodowe, wyrażające się zaproszeniami na wykłady do USA, Kanady, Japonii, Indii i prawie wszystkich krajów europejskich. Jest także członkiem wielu towarzystw międzynarodowych, pełniąc w nich wysokie funkcje, często jako jedyny reprezentant nie tylko Polski, ale i Europy (American Mathematical Society i Operations Research Society of America).

Profesor J. Węglarz doskonale rozumiał, że informatyka jako nauka stosowana wymaga zarówno dobrych podstaw teoretycznych, jak i badań implementacyjnych (często na danych rzeczywistych), pozwalających na zweryfikowanie uzyskanych wyników i wykazanie użyteczności opracowanych metod, algorytmów i tworzonych systemów. Tych zadań nie da się rozwiązać i nie da się rozwijać informatyki bez dostępu do szybkich sieci informatycznych i możliwości prowadzenia badań na komputerach wysokiej klasy (superkomputery). Konieczne jest zatem utworzenie polskiej sieci naukowej z pełnym dostępem do światowej infrastruktury informatycznej.

Jako wieloletni członek Zespołu Opiniodawczo-Doradczego ds. Infrastruktury Informatycznej KBN, członek zespołów KBN I i II kadencji oraz członek KBN IV kadencji, poświęcił i poświęca tej problematyce wiele czasu i energii. Był współtwórcą i pomysłodawcą koncepcji rozwoju Polskiej Informatycznej Sieci Naukowej oraz jej powiązania z infrastrukturą światową. Można śmiało powiedzieć, że w istotnej mierze właśnie upór i konsekwencja Prof. Jana Węglarza doprowadziły do tego, że polskie środowisko naukowe może korzystać z infrastruktury informatycznej na światowym poziomie. Droga do korzystania z najnowszej aparatury, oddalonej nawet o tysiące kilometrów, i możliwości bieżącej współpracy z odległymi ośrodkami naukowymi została dla polskiej nauki otwarta.

Zawsze wierzył w wysoki poziom nauki polskiej i polskich pracowników naukowych. Angażował się w kształcenie i rozwój kadry informatycznej w Polsce. Spośród dwudziestu wypromowanych przez niego doktorów ośmiu uzyskało habilitację a sześciu tytuł profesora, dwóch jest członkami Polskiej Akademii Nauk.

Związki Profesora J. Węglarza z Uniwersytetem Śląskim datują się od lat 90., kiedy nawiązała się współpraca pomiędzy Instytutem Informatyki UŚ a Instytutem Informatyki Politechniki Poznańskiej w zakresie teorii zbiorów przybliżonych i jej zastosowań. Wspierał rozwój Instytutu Informatyki UŚ wspomagając rozwój młodej kadry Instytutu w przeprowadzaniu przewodów doktorskich i habilitacyjnych. Na różnych etapach rozwoju informatyki w Uniwersytecie Śląskim odczuwana była życzliwość Profesora J. Węglarza, zarówno w procesie tworzenia infrastruktury informatycznej Uniwersytetu Śląskiego i dostępu do polskiej sieci naukowej, jak i w rozwoju naukowym Instytutu Informatyki. Profesor J. Węglarz śledził dorobek naukowy pracowników, zauważał i doceniał wzrost poziomu naukowego Instytutu. Wspierał inicjatywy i działania, które doprowadziły do uzyskania liczącej się pozycji Instytutu Informatyki UŚ w informatyce polskiej.

Profesor J. Węglarz jest uczonym łączącym w sobie ogromną wiedzę i błyskotliwą inteligencję z wysokimi wartościami moralnymi. Takie cechy jak uczciwość, sumienność i prawda są dla Niego niezwykle istotne i głęboko cenione przez współpracujące z Nim zespoły. Dlatego też wybierany jest do wielu Komisji i Komitetów, w których pełni role opiniodawcze. Za swoją działalność otrzymał wiele wysokich odznaczeń i nagród (w tym Złoty Medal EURO, "Polskiego Nobla"). Już pięć uczelni w Polsce nadało mu godność doktora honoris causa.

Myślę, znając Profesora J. Węglarza od wielu lat, że najważniejsze dla Niego jest uznanie, wyrażane przez środowisko informatyczne w Polsce i poczucie nas wszystkich, że jest wyjątkową osobowością i jednym z niewielu uznanych autorytetów naukowych i moralnych w dzisiejszym świecie.

Szanowni Państwo, mamy dziś zaszczyt uhonorować tytułem doktora honoris causa Uniwersytetu Śląskiego, wybitnego uczonego, o wyjątkowych zasługach dla rozwoju informatyki w Polsce i na świecie, niestrudzonego w poszukiwaniu odpowiedzi nie tylko na trudne i podstawowe pytania stawiane w nauce, ale także stawiane przed człowiekiem dotyczące sensu i godności osoby ludzkiej.

Jest dla nas niewątpliwym wyróżnieniem i zaszczytem, że możemy Profesora Jana Węglarza nazywać przyjacielem Uniwersytetu Śląskiego.