CIESZYŃSKIE SPOTKANIA ETNOKULTUROWE

Jesien 1994 roku stala w cieszynskiej Filii pod znakiem trzech konferencji etnokulturowych, zorganizowanych przez Instytut Pedagogiki Muzycznej, w ktorych przewazala problematyka folklorystyczna, a zatem zwiazana z kultura duchowa. Dwie z nich byly poswiecone wybitnym przedstawicielom tej dyscypliny naukowej, ktorzy jednoznacznie kojarza sie ze Slaskiem, choc znaczenie ich dorobku ma wymiar o wiele szerszy, miedzynarodowy. Centralna postacia pierwszej z nich byl prof. dr hab. Adolf Dygacz, obchodzacy w roku 1994 swoje 80 urodziny, ktorego dorobek tak zbieracki, jak i teoretyczny w zakresie slaskiej piesni ludowej, zroznicowanej srodowiskowo i zawodowo, stanowi niekwestionowane osiagniecie wspolczesnej folklorystyki polskiej. Swiadczy o tym m.in. fakt, ze w sesji "Dygaczowskiej" /26 pazdziernika/ wzieli udzial rowniez uczeni zagraniczni tej miary, co profesorowie Ludvik Kunz i Jan Trojan, reprezentujacy nie tylko nauke czeska, ale i europejska. Zagadnienia etnomuzykologiczne, rzecz jasna, dominowaly, poniewaz w tej dziedzinie osiagniecia Jubilata sa najistotniejsze. Podkreslila to w swoim wystapieniu dr hab. K.Turek, omawiajac dorobek prof. Dygacza w badaniach nad piesniami gorniczymi. Profesora pokazano takze jako krytyka muzycznego /mgr A.Wojcik/, jako inspiratora poczynan kompozytorskich /mgr R.Gabrys/, jako uczonego z rozleglymi kontaktami /mgr K.Dygacz/. Zajeto sie przy okazji historia slaskiej kultury muzycznej /dr J.Bauman-Szulakowska, mgr E.Bocek-Orzyszek/ oraz problematyka interdyscyplinarna, dotyczaca zwiazkow miedzy poetyka piesni ludowej a systemem jezyka, ktory jest jej tworzywem /prof. dr hab. D.Kadlubiec/.

Charakter rocznicowy miala takze druga sesja, zorganizowana 7 grudnia z okazji 100 rocznicy urodzin prof. Karola Hlawiczki /zm.22 lipca 1976/, pedagoga, kompozytora, wirtuoza fortepianowego i organowego, wybitnego badacza folkloru piesniowego, tanecznego, muzycznego w ogole, ktorego niezwykla intuicja pomogla mu dokonac szczegolnych odkryc nie tylko w zakresie poloneza ludowego, ale rowniez natrafic na slady tego polskiego rytmu narodowego w Skandynawii, w Niemczech i na Wegrzech, nie mowiac juz o tworczosci swiatowych kompozytorow /np.J.S.Bacha/. Tej rozleglej dzialalnosci K.Hlawiczki poswiecili swoje wystapienia prof.dr hab. A.Dygacz, prof. dr hab.D. Kadlubiec, dr hab. K.Turek /folklorystyka/, prof. dr hab. H.Danel-Bobrzyk /dydaktyka/, mgr A.Wojcik i red. S.Jarecki /tworczosc K.Hlawiczki dla radia/, ks.A.Hlawiczka i inz. T.Sikora /piesniowa tworczosc religijna/, ks. T.Szurman /wspomnienia o K.Hlawiczce/. Uzupelnieniem tego bardzo ciekawego spotkania byl koncert, na ktory zlozyly sie utwory tego wybitnego Cieszyniaka, bedacego takze nieprzecietnym dzialaczem kosciola ewangelickiego i spolecznikiem, rowniez w srodowisku Polakow na Zaolziu.

Zaklad Teorii Muzyki i Folklorystyki Muzycznej cieszynskiej Filii US byl inicjatorem kolejnej konferencji /17 listopada/ z udzialem wielu wybitnych uczonych zagranicznych, ktorych spotkanie bylo poswiecone metodologicznym problemom badan etnokultur pogranicza. Zagadnienia ogolnoteoretyczne, dotyczace tej bardzo aktualnej problematyki, poruszyli prof.dr hab. D.Kadlubiec /kultura ludowa pogranicza/, dr H.Rusek /aspekty socjologiczne badan etnokulturowych/, dr I.Bogocz z Uniwersytetu Ostrawskiego /badania socjolingwistyczne pogranicza/; tematyka etnomuzykologiczna zajeli sie z kolei dr H.Urbancova z Bratyslawy /zwiazki slowacko-niemieckie w piesni gornego Spisza/, lwowski badacz mgr L.Kuszlyk /polsko-ukrainskie pogranicze w piesni ludowej/, zas doc. dr hab. M.Muszinka z Preszowa rzucil ciekawe swiatlo na zbior lemkowskich krakowiakow z ubieglego wieku. W koncu dwaj profesorowie, jeden ze Lwowa, L.Mazepa, drugi z Cieszyna A.Kopoczek, wybitni znawcy slowianskiego instrumentarium ludowego, przedstawili interetniczne aspekty jego badan.

Uczestnicy zagraniczni podnosili wysoki poziom merytoryczny zarowno przedstawionych referatow, jak i dyskusji, zapowiedzieli takze udzial w kolejnym tego typu spotkaniu, ktore w roku 1995 zamierza cieszynski osrodek badan etnokulturowych poswiecic bardziej specjalistycznym problemom.

Autorzy: dk